Theo thông tin từ Reuters ngày 29.4, Tòa án Công lý Liên minh châu Âu (ECJ) đã ra phán quyết yêu cầu Malta chấm dứt chương trình cấp quốc tịch thông qua đầu tư, còn gọi là “hộ chiếu vàng”. Cơ quan này cho rằng việc bán quốc tịch cho người nước ngoài giàu có là hành vi vi phạm các quy định chung của EU.

Vì sao chương trình đầu tư Quốc tịch Malta bị buộc chấm dứt?

Tòa án Công lý châu Âu (ECJ) mới đây đã ra phán quyết buộc Malta phải chấm dứt chương trình đầu tư lấy quốc tịch, sau khi xác định rằng chương trình này vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc pháp lý của Liên minh châu Âu. 

Theo ECJ, việc Malta cấp quốc tịch cho người nước ngoài chỉ thông qua các khoản đầu tư tài chính mà không yêu cầu mối liên hệ thực sự với quốc gia là hành vi “thương mại hóa” quyền công dân châu Âu – điều không thể chấp nhận trong khuôn khổ pháp luật EU.

Mặc dù Malta lập luận rằng việc cấp quốc tịch thuộc quyền chủ quyền quốc gia, Tòa án đã bác bỏ quan điểm này. ECJ nhấn mạnh rằng khi một quốc gia thành viên cấp quốc tịch, đồng nghĩa người đó trở thành công dân EU, kéo theo hàng loạt quyền lợi như tự do đi lại, cư trú và bầu cử. Do đó, việc cấp quốc tịch không thể chỉ dựa trên khả năng tài chính, mà cần bảo đảm các giá trị gắn kết thực tế.

Phán quyết cũng khẳng định Malta đã không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ theo Điều 20 TFEU và Điều 4.3 TEU. Đồng thời, nước này bị yêu cầu chi trả toàn bộ chi phí pháp lý liên quan đến vụ kiện. Trên thực tế, Malta là quốc gia EU cuối cùng còn duy trì mô hình đầu tư lấy quốc tịch, sau khi Síp và Bulgaria đã lần lượt dừng lại từ năm 2020 và 2022.

Sau ba lần chuyển vụ việc lên Tòa án Công lý Châu Âu kể từ tháng 09/2022, cuối cùng, Ủy ban chống lại Chính sách Đầu tư sở hữu Quốc tịch đặc biệt của Malta (MEIN) đã giành chiến thắng với khẳng định rằng việc cấp quốc tịch Châu Âu thông qua khoản thanh toán hoặc đầu tư cụ thể mà không có bất kỳ mối liên hệ thực sự nào với quốc gia thành viên có liên quan không còn phù hợp với nguyên tắc hợp tác chân thành

Chính phủ Malta liệu có thể tiếp tục duy trì chương trình?

Dưới góc nhìn pháp lý và chính sách, khả năng Chính phủ Malta tiếp tục duy trì chương trình đầu tư lấy quốc tịch (CBI) sau phán quyết của Tòa án Công lý châu Âu (ECJ) là cực kỳ thấp. Dù có lập luận về quyền chủ quyền quốc gia, nhưng trong bối cảnh hiện tại, Malta gần như không còn dư địa pháp lý để kéo dài chương trình một cách chính thức trong khuôn khổ EU.

Một số chuyên gia đã chỉ ra rằng phán quyết lần này của ECJ đi ngược lại với khuyến nghị trước đó của Tổng Chưởng lý Anthony Michael Collins. Vào tháng 10/2024, ông từng đưa ra quan điểm rằng chương trình của Malta không vi phạm luật EU, và do đó nên bác bỏ khiếu nại của Ủy ban Châu Âu. 

Tuy nhiên, ECJ đã chọn cách tiếp cận chặt chẽ hơn, phản ánh xu hướng đề cao tính cộng đồng và thống nhất trong các thể chế EU – một cách tiếp cận thường được cho là chịu ảnh hưởng từ tư tưởng mang tính xã hội hóa trong quản trị công của khối này.

Trong vụ việc này, ECJ đã là cơ quan trực tiếp ra phán quyết và đây được xem là quyết định có hiệu lực chung và cuối cùng trong hệ thống pháp lý EU. Như vậy, cơ hội để Malta tiếp tục duy trì chương trình bằng con đường pháp lý là hầu như không còn.

ĐỌC THÊM:

• DIỄN BIẾN MỚI CỦA VỤ KIỆN GIỮA MALTA VÀ EU VỀ CHƯƠNG TRÌNH ĐẦU TƯ QUỐC TỊCH (CBI)

Lựa chọn định cư châu Âu khác trong bối cảnh chương trình quốc tịch Malta đóng cửa

Với phán quyết mới nhất từ Tòa án Công lý châu Âu buộc Malta chấm dứt chương trình đầu tư lấy quốc tịch, các nhà đầu tư đang tìm kiếm con đường sở hữu quốc tịch châu Âu sẽ cần xem xét lại chiến lược của mình. 

Thông điệp từ ECJ rất rõ ràng: quốc tịch EU không còn là điều có thể “mua được” chỉ qua các khoản đầu tư tài chính, mà phải gắn liền với yếu tố cư trú thực tế hoặc mối liên hệ thực sự với quốc gia thành viên. Trong bối cảnh đó, các lựa chọn định cư bền vững và phù hợp với quy định EU đang trở thành xu hướng chủ đạo.

Một số lựa chọn đầu tư chiến lược phù hợp:

Golden Visa Bồ Đào Nha

• Thời gian lên quốc tịch: Sau 5 năm (ngắn nhất tại châu Âu).
• Yêu cầu cư trú: Không cần cư trú liên tục; chỉ cần lưu trú trung bình 7 ngày/năm.
• Điều kiện đầu tư:

Đầu tư từ 250.000 EUR vào lĩnh vực văn hóa/nghệ thuật, hoặc

500.000 EUR vào quỹ đầu tư được phê duyệt, hoặc

Đầu tư nghiên cứu, đổi mới sáng tạo từ 500.000 EUR trở lên.

Golden Visa Hy Lạp

• Thời gian lên quốc tịch: Sau 7 năm cư trú
• Điều kiện đầu tư: Mua bất động sản từ 250.000 EUR 

Quý nhà đầu tư quan tâm các cơ hội định cư châu Âu thông qua các chương trình Golden Visa hợp pháp, lộ trình rõ ràng vui lòng liên hệ trực tiếp đến TPD Việt Nam qua hotline 0966.000.131 để được tư vấn chi tiết!