Cuộc tranh chấp pháp lý giữa Malta và Liên minh châu Âu (EU) về chương trình đầu tư quốc tịch đang bước vào giai đoạn căng thẳng mới. Những diễn biến của vụ kiện này đang được theo dõi sát sao bởi kết quả của nó có thể tạo ra tiền lệ quan trọng, ảnh hưởng lớn đến các quốc gia châu Âu khác trong việc triển khai các chương trình CBI. 

Tóm tắt vụ kiện giữa Malta và EU

Sau nhiều lần đưa ra đưa ra ý kiến phản đối chương trình Đầu tư quốc tịch của Malta, EU đã chính thức đưa quốc gia này lên tòa án công lý EU vào tháng 6/2024. Lý do được EU nêu ra là xử lý những vi phạm của chương trình khi có nguy cơ gây ra rủi ro nghiêm trọng cho an ninh của khối. EU cho rằng chương trình CBI của Malta đang không thực hiện đúng yêu cầu của tổ chức, khi cấp quyền công dân cho những người “không thực sự có mối liên hệ”, làm tổn hại đến tính toàn vẹn của quyền công dân EU. 

Ngược lại, về phía Malta cũng đưa ra quan điểm của mình để phản bác lại những ý kiến của EU nhằm bãi bỏ chương trình CBI. Malta lập luận rằng, việc cấp quốc tịch thuộc thẩm quyền trực tiếp của quốc gia, được hỗ trợ bởi luật pháp quốc tế và EU, cho phép mỗi quốc trong khối có những tiêu chí riêng về việc xét quốc tịch. Việc cấp quyền công dân là hợp pháp miễn là không làm suy yếu hay ảnh hưởng đến luật pháp chung trong khối EU. 

• ĐỌC THÊM: EU ĐƯA MALTA RA TÒA VÌ CHƯƠNG TRÌNH CBI: CON ĐƯỜNG LÊN THẲNG QUỐC TỊCH CHÂU ÂU NGÀY CÀNG THU HẸP, CƠ HỘI ĐẦU TƯ NGAY HÔM NAY HOẶC KHÔNG BAO GIỜ! 

Tổng chưởng lý Tòa án Công lý Châu Âu đưa ra ý kiến nghiêng về quan điểm của Malta

Vụ kiện tính đến nay đã kéo dài gần 4 tháng, và mới đây nhất, ngày 4/10/2024, tổng chưởng lý của tòa án công lý EU đã tiết lộ một vài ý kiến của riêng ông sau 1 thời gian dài xem xét và phân tích tính đúng đắn của cả 2 bên. 

“Các nước thuộc Liên minh châu Âu có quyền bán quyền công dân của mình thông qua chương trình Hộ chiếu Vàng, với điều kiện họ phải thực hiện các bước để bảo vệ tính toàn vẹn của quyền này thông qua quá trình thẩm định nghiêm ngặt”. Theo tổng cố vấn EU Michael Collins. 

• Lúc đầu, ông nhấn mạnh rằng định nghĩa hiến pháp về quyền công dân EU không đề cập đến các mối liên hệ thực sự. Theo ông, yêu cầu này được các chính trị gia EU đưa ra sau thực tế và không có hiệu lực ràng buộc pháp lý.
• Thứ hai, ông chỉ ra rằng Tuyên bố số 2, kèm theo Hiệp ước Liên minh châu Âu, dành riêng các vấn đề về quốc tịch cho các quốc gia thành viên.

Kết luận của ông là các nước EU có quyền bán quyền công dân của họ miễn là họ thực hiện các bước để bảo vệ sự toàn vẹn của mình thông qua thẩm định nghiêm ngặt. Do đó, ông khuyến nghị Tòa án Công lý Châu Âu (ECJ) hủy bỏ vụ kiện chống lại Malta.

Hiện nay, một số quốc gia châu Âu cung cấp quyền thường trú và quyền công dân cho người quốc tế thông qua các chương trình Thị thực vàng và Hộ chiếu vàng, đóng góp đáng kể vào nền kinh tế của các quốc gia này. Còn đối với các chương trình quốc tịch CBI thì hầu hết đã được đóng cửa trong giai đoạn 2019 như Síp và Bulgaria, ngoại trừ chương trình của Malta. 

Tuy nhiên, hiện tại Ủy ban Châu Âu vẫn tiếp tục kêu gọi các nước EU đang cung cấp các chương trình như vậy chấm dứt sau khi có cáo buộc họ tham gia vào các hoạt động bất thường như rửa tiền và tham nhũng.

Tương lai của chương trình đầu tư quốc tịch Malta và Châu Âu

 Mặc dù không phải là một quyết định có giá trị được đưa ra, nhưng những ý kiến mới của tổng chưởng lý EU Michael Collins cũng cung cấp những thông tin hữu ích cho các nhà đầu tư quan tâm đến chương trình đầu tư quốc tịch Malta nói riêng và châu Âu nói riêng. Bởi kết quả của vụ kiện được tòa án công lý (ECJ) đưa ra sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc các chương trình CBI có được tiếp tục hay không. 

Nếu tòa án thông qua ý kiến của tổng chưởng lý thì sẽ cũng cố một cách tiếp cận tinh tế với các điều kiện giám sát chặt chẽ, nhưng nhìn chung vẫn cho phép các quốc gia châu Âu “bán quốc tịch” dưới dạng các chương trình đầu tư phù hợp. 

Tuy nhiên với tình hình hiện tại, nhà đầu tư vẫn phải chờ thêm thông báo cuối cùng được đưa ra bởi tòa án. 

Theo dõi các tin tức cập nhật hàng ngày của TPD Việt Nam để biết thêm các thông tin mới nhất của thị trường đầu tư định cư và đầu tư quốc tịch toàn cầu.